بیماری های روان تنی یا سایکوسوماتیک همان‌طور که از نامشان پیداست به ارتباط میان ذهن و جسم در ابتلا به ناراحتی‌های جسمانی اشاره دارند؛ این بیماری یکی از انواع اختلالات اضطرابی است که خود را به‌صورت دردهای جسمی نشان می‌دهد. احتمالاً شما نیز بارها از اطرافیان شنیده‌اید که دلیل ناراحتی‌های جسمی خود را به شرایط عصبی نسبت می‌دهند. در چنین مواقعی در اثر یک موضوع اضطراب‌آور، فرد دچار بیماری‌های جسمی و یا تشدید این شرایط می‌شود. در ادامه چرخه‌ منتهی به بیماری روان تنی را می‌خوانیم.

اختلال سایکوسوماتیک چگونه خود را نشان می دهد؟

از آنجا که بیماری های روان تنی یا سایکوسوماتیک همیشه خود را به‌عنوان یک ناراحتی جسمی نشان می‌دهند، اکثر افراد در چنین شرایطی به متخصصین بیماری‌های جسمی مراجعه می‌کنند. این در حالی است که برای درمان قطعی بیماری‌های روان‌تنی شما می‌بایست از یک روانشناس کمک بگیرید. روان شناسان با آموزش راه‌های مناسب تخلیه هیجانات و به‌خصوص اضطراب به فرد کمک می‌کنند تا شرایط خود را بهبود ببخشد. به همین خاطر اگر شما یا هریک از اطرافیانتان دچار این بیماری شده‌اید بهتر است برای درمان از یک روانشناس متخصص کمک بگیرید.

بیماری های روان تنی یا سایکوسوماتیک

بیماری های روان تنی یکی از مشکلات نسبتاً شایع روحی است که خود را در قالب یک اختلال جسمی نشان می‌دهد. سردرد و به‌خصوص میگرن، ناراحتی‌های گوارشی، آلرژی‌ها و مشکلات تنفسی ازجمله مهم‌ترین انواع بیماری‌های روان‌تنی هستند. افراد مبتلا به بیماری های روان تنی اگرچه واقعاً ناراحتی‌های جسمانی‌دارند، بااین‌حال بیماری آن‌ها ریشه فیزیولوژیکی ندارد. در حقیقت مشکلات عصبی باعث ایجاد یا شدت بیماری آن‌ها می‌شود. به همین خاطر در بسیاری از مواقع نشانگان سایکوسوماتیک بعد از یک شرایط اضطراب‌آمیز و بحرانی برای فرد ایجاد می‌شود. شما می‌بینید که با بهبود شرایط، وضعیت بیمار نیز تخفیف پیدا می‌کند.

برای تشخیص و افتراق با اختلال علائم جسمانی کلیک کنید.

علائم بیماری های روان تنی یا سایکوسوماتیک

علائم بیماری های روان تنی معمولاً با توجه به سن و جنس افراد می‌تواند متفاوت باشد. برای مثال خانم‌ها بیشتر دچار احساس خستگی، تحریک‌پذیری یا اختلالات قاعدگی می‌شوند. در حالی‌که بیماری‌های روان‌تنی در مردان معمولاً خود را به‌صورت دردهای عضلانی یا بالا رفتن فشار خون نشان می‌دهد. کودکان در سنین دبستان اضطراب خود را بیشتر به‌صورت بیماری‌های گوارشی نشان می‌دهند. این حالت در نوجوانان با علائمی مثل تحریک‌پذیری و پرخاشگری نمایان می‌شود. اگرچه بیماری‌های روان‌تنی با توجه به شرایط فرد می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد، بااین‌حال برخی از انواع آن رایج‌تر هستند که ازجمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سردرد و به‌خصوص دردهای میگرنی
• ناراحتی‌های گوارشی
• مشکلات پوستی مثل آلرژی، جوش و کهیر و ….
• دردهای عضلانی مانند گرفتگی عضلات، درد کمر یا گردن
• احساس خستگی و مشکلات مربوط به خواب
• مشکلات تنفسی
• اختلال در چرخه قاعدگی خانم‌ها
• مشکلات جنسی مثل اختلال در نعوظ و…

تفاوت بیماری های روان تنی با خودبیمارانگاری

خودبیمارانگاری یا هیپوکندریا نیز مانند بیماری‌های روان‌تنی یکی از انواع اختلالات اضطرابی است و شاید آن‌ها را یکی بدانید اما این دو اختلال با یکدیگر تفاوت دارند؛ افراد درگیر با خودبیمارانگاری دائماً نگران این موضوع هستند که مبادا دچار یک بیماری جدی شده باشند و به همین خاطر زمان زیادی را درگیر انجام آزمایش‌های پزشکی و یا مطالعه درباره نشانه‌های بیماری‌های‌ مختلف هستند. اما بیماران روان‌تنی به‌واقع دچار مشکلات جسمی می‌شوند و تمامی درد و ناراحتی‌های بیماری را تجربه می‌کنند و معمولاً توجه چندانی به نشانه‌های بیماری خود ندارند.

علل و دلایل بروز بیماری های روان تنی یا سایکو سوماتیک

همان‌طور که گفته شد علت اصلی اختلال سایکوسوماتیک اضطراب است. در حقیقت افرادی که درگیر این بیماری می‌شوند، معمولاً توانایی مواجهه مستقیم با اضطراب و حل کردن مشکلات پیش‌آمده را ندارند یا می‌خواهند برای راضی نگه‌داشتن دیگران فشار روحی را تحمل کنند. گاهی اوقات نیز دیده‌شده که فرد به‌صورت هشیار هیچ آگاهی نسبت به اضطراب خود ندارد و به عبارتی اضطراب در ضمیر ناخودآگاه باعث بروز بیماری‌های روان‌تنی می‌شود. به همین خاطر معمولاً به افرادی که این شرایط را تجربه می‌کنند توصیه می‌شود تا از یک روانشناس برای درمان این شرایط کمک بگیرند. روانشناسان به فرد کمک می‌کنند تا با اضطراب‌های خود روبه‌رو شده و به شکل سازنده‌تری با آن‌ها کنار بیایند.

درمان بیماری های روان تنی یا سایکوسوماتیک

معمولا با شدت گرفتن دردهای جسمانی بیمار به مراکز درمانی مراجعه می‌کند، اما چون منشا درد روانی است، درمان‌ها پاسخگوی نیاز مراجع نیستند. متأسفانه تا زمانی که منشأ اصلی اختلال درمان نشود، استفاده از درمان‌های فیزیولوژیکی تنها برای مدتی شدت علائم را کاهش می‌دهد و دیر یا زود با وقوع بحران در زندگی فرد، نشانه‌های بیماری بازخواهند گشت. به همین خاطر اگر شما یا هریک از اطرافیانتان دائم در حال دریافت دارو و درمان‌هایی هستید که بهبودی حاصل نمی‌کنند؛ بهتر است برای درمان از یک روانشناس متخصص کمک بگیرید. برای آشنایی با انواع روش های درمان اضطراب شدید کلیک کنید. ازجمله اقداماتی که روانشناسان برای درمان بیماری‌های روان‌تنی انجام می‌دهند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

آموزش کنترل هیجانی

با توجه به اینکه بیماری های روان تنی ریشه در اضطرابی دارند که به شکل سالمی موردتوجه و درمان قرار نگرفته؛ اولین اقدام روانشناسان در این شرایط آموزش راهکارهایی است که به فرد در کنترل هیجانات منفی به‌خصوص اضطراب کمک می‌کند. استفاده از راهکارهایی نظیر تکنیک‌های آرام‌سازی باعث خواهد شد تا فرد استحکام روانی بالاتری برای مواجهه با مشکلات داشته باشد و بتواند احساسات خود را به‌درستی مدیریت کند.

آموزش راهکارهای حل مسئله

یکی از مهم‌ترین دلایل بروز اضطراب و باقی ماندن آن در بدن، ناتوانی در حل مسئله یا برخورد ناسازگارانه با مشکلات است. به همین خاطر در شرایطی که روانشناس تشخیص دهد فرد در این زمینه دچار مشکل است، “آموزش راهکارهای مناسب برای حل مسئله” را در دستور کار قرار می‌دهد. به‌این‌ترتیب فرد می‌تواند مشکلات خود را به شکل سازگارانه‌تری برطرف کرده و درنتیجه کمتر دچار اضطراب و اختلالاتی مثل بیماری های روان تنی بشود.

تغییر سبک زندگی

یکی از دلایل بروز بیماری های روان تنی سبک‌ زندگی نامناسبی است که فرد را در معرض فشار روانی بسیاری قرار می‌دهد. برای مثال فعالیت در مشاغل پراسترس یا مشکلاتی مثل ناتوانی در دفاع از حقوق خود، ازجمله موضوعاتی هستند که استرس بسیاری را در زندگی روزانه فرد ایجاد می‌کنند. اگر روانشناس در بررسی‌های خود به این نتیجه برسد که سبک زندگی باعث بروز مشکلاتی مانند بیماری‌های روان‌تنی برای فرد شده، راهکارهایی را در جهت تغییر الگوی زندگی به وی آموزش می‌دهد و یا به او کمک می‌کند تا فعالیت‌هایی نظیر ورزش روزانه یا گذراندن اوقات فراغت با اطرافیان را در برنامه روزانه خود قرار دهد. 

درمان‌های دارویی

درصورتی‌که درمانگر به این نتیجه برسد که اضطراب فرد بیش از آن است که بتوان درمان‌های روان‌شناختی را برای وی شروع کرد با معرفی وی به یک متخصص، درمان‌های دارویی را نیز برای فرد شروع می‌کند تا شدت اختلالی مثل بیماری های روان تنی تحت کنترل قرار بگیرد و سپس به‌تدریج مصرف داروها را کاهش خواهد داد.

برای دریافت مشاوره در زمینه بیماری های روان تنی می‌توانید در ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

سؤالات متداول