انواع اسکیزوفرنی را می‌توان در 5 طبقه دسته بندی کرد. این نوع طبقه بندی در راهنمای تشخیص اختلالات روانی (DSM) تغییر شکل یافته است. اما هنوز متخصصان برای درک و ارائه خدمات درمانی از طبقه بندی‌های نسخه قبلی استفاده می‌کنند. بنابراین آشنایی با اصطلاحات مربوط به طبقه بندی انواع اسکیزوفرنی کمک می‌کند تا متوجه نشانه‌های اصلی بیمار شده و راهکار مناسب را پیش بگیریم. 

 منبع : انواع اسکیزوفرنی در DSM

انواع اسکیزوفرنی در DSM

اسکیزوفرنیا یکی از شدیدترین اختلالات روانشناختی است که با علائمی نظیر توهم، هذیان، رفتار آشفته، گفتار آشفته و علائم منفی نظیر بی ارادگی مشخص می‌شود. در ویراست قدیمی راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روان پزشکی (DSM-IV) برای این اختلال انواع مختلفی در نظر گرفته می‌شد که امروزه در ویراست جدید حذف گشته و به جای آن کلیه اختلالات روان پریشی با عنوان طیف اسکیزوفرنیا معرفی شده‌اند. با این حال هنوز هم متخصصان در تشخیص اختلال اسکیزوفرنی از طبقه بندی گذشته کمک می‌گیرند. چرا که آشنایی با این طبقه بندی به داشتن درک عمیق‌تر از بیمار کمک می‌کند. برای آشنایی بیشتر با علائم بیماری اسکیزوفرنی کلیک کنید.

1- اسکیزوفرنی پارانویید

رایج ترین نوع اسکیزوفرنیا در میان مبتلایان به این اختلال اسکیزوفرنی پارانویید است. اسکیزوفرنی پارانویید معمولا شروع دیرهنگام‌تری دارد و علائم آن بیشتر شامل هذیان و توهم است. با این حال در این نوع از اسکیزوفرنی گفتار و رفتار فرد کمتر آسیب می‌بینند. نکته قابل توجه این جاست که هذیان‌ها و توهم‌های بیماران پارانویید بیش از هرچیزی محتوای بدبینی و سوء ظن دارند. همین مسئله باعث می‌شود که آن‌ها در ارتباط با دیگران مشکلات بیشتری داشته باشند و درگیری‌های میان فردی بالاتری را گزارش دهند.

2- انواع اسکیزوفرنی | اسکیزوفرنی هبفرنیک یا آشفته

اسکیزوفرنی آشفته که در اصطلاح تخصصی با نام اسکیزوفرنی سازمان نیافته نیز شناخته می‌گوینند اغلب در سنین 15 الی 25 سالگی شکل گرفته و ظاهر می‌شود. علائم این نوع از اسکیزوفرنی بیش از هرچیزی رفتار و گفتار آشفته را شامل می‌شوند. البته در کنار این علائم دوره‌های کوتاهی از هذیان و توهم نیز دیده می‌شوند. کسانی که مبتلا به اسکیزوفرنی آشفته هستند، اغلب به دلیل مشکلاتی نظیر بی ربط گویی نمی‌توانند ارتباط مناسبی با دیگران برقرار کنند. از دیگر ویژگی‌های اسکیزوفرنی آشفته باید به ناتوانی در ابراز هیجانات از طریق بیانات چهره ای، تن صدا و زبان بدن اشاره کرد.

3- اسکیزوفرنی کاتاتونیک

اسکیزوفرنی کاتاتونیک نادرترین نوع اسکیزوفرنیا است که با علائمی نظر حرکات ناگهانی، محدود یا غیرمعمول مشخص می‌شود. مبتلایان به اسکیزوفرنی کاتاتونیک ممکن است گاهی بیقراری حرکتی زیادی از خود نشان دهند و گاهی نیز بالعکس دچار کندی و بی حرکتی شوند. از جمله دیگر علائمی که در شرایط کاتاتونیا بروز می‌یابند می‌توان به بهت، سفتی عضلانی، انعطاف‌پذیری مومی شکل، پژواک کلام و پژواک رفتار اشاره کرد.

4- اسکیزوفرنی نامتمایز

اسکیزوفرنی نامتمایز به نوعی از اختلال اسکیزوفرنیا گفته می‌شود که به طور همزمان علائمی از نوع پارانویید، آشفته و کاتاتونیک در آن دیده می‌شود، اما علائم به گونه‎‌ای است که متخصصان نمی‌توانند به طور قطع نوع اختلال فرد را مشخص نمایند.

5- اسکیزوفرنی باقیه ای

تشخیص اسکیزوفرنی باقیه ای زمانی از جانب متخصصان سلامت روان مطرح می‌شود که بیمار در گذشته سابقه‌ای از مشکلات روانپریشی داشته باشد و اکنون تنها علائم منفی نظیر حافظه ضعیف، دشواری در تمرکز و ناتوانی در رعایت بهداشت فردی را تجربه نماید.

جلوگیری از بروز انواع اختلالات اسکیزوفرنی

برای درمان انواع اختلالات اسکیزوفرنی بیش از هرچیز بر دارودرمانی تاکید می‌شود. داروهای آنتی سایکوتیک نظیر هالوپریدول، کلرپرومازین، تیوزیدازین، رسپریدون و زیپراسیدون از جمله رایج‌ترین داروهایی هستند که برای بهبود علائم سایکوتیک تجویز می‌شوند. در کنار دریافت دارو بیمار برای اینکه بتواند در دراز مدت عملکرد خود را بهبود ببخشد و بدون نیاز به دیگران از پس زندگی خود بربیاید نیاز به دریافت رواندرمانی نیز دارد.

روانشناسان در جلسات مشاوره و رواندرمانی بیش از همه از رویکردهای حمایتی استفاده کرده و تلاش می‌کنند روی افزایش مهارت‌های فردی و اجتماعی تاکید کنند. در مواردی که مبتلایان به اسکیزوفرنی به درمان‌های دارویی و روانشناختی پاسخ مطلوبی نمی‌دهند ممکن است استفاده از شوک الکتریکی در دستور کار قرار بگیرد. برای آشنایی بیشتر با سایر روش های درمان اسکیزوفرنی کلیک کنید.

برای دریافت مشاوره در زمینه اختلالات روانی می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02166419012 تماس بگیرید.

سوالات متداول